Η συνέντευξη του μήνα – Φοίβος Δεληβοριάς

Βάζοντας ως επικεφαλίδα το «Κάποια Παιδάκια» στο καλωσόρισμα, σκέφτομαι συνεχώς, πως θα ήταν ο κόσμος μας εάν φεγγοβολούσε με συναίσθηση και ελεύθερη βούληση, πως θα ήταν ο κόσμος μας εάν  τα ατομικά μας δικαιώματα δεν θίγονταν, και η αποδοχή ήταν αυτονόητο αγαθό. Πως θα ήταν αυτός ο κόσμος εάν η μοναδικότητα του καθενός είχε κάνει μια μικρή κατάληψη στο σύμπαν μας;
Το ερώτημά σου γέννησε θρησκείες, φιλοσοφίες, πολιτικές επιστήμες, την ψυχανάλυση. Κι όμως ακόμα τριγυρνάμε σαν τα μυγάκια γύρω απ’ την αναμμένη λάμπα. Και είναι η ζωή μας τόσο πιασμένη μες στη φάκα του σκληρού βιοπορισμού που η μοναδικότητα χτυπιέται κάθε μέρα, εκ των πραγμάτων. Παρόλα αυτά, το αίνιγμα του καθενός μας έχει αποδειχθεί πως είναι ο καθοριστικός παράγων στην Ιστορία. Και αργά αλλά σταθερά -μέσα από δύσκολους, πέτρινους αιώνες- αποκαλύπτεται.

Και μέσα στην ιστορία του καθενός μας, πως διακρίνεται λες η έννοια του φύλλου; Είναι ένα κατασκευασμένο στερεότυπο που βολεύει – χρειάζεται ή το κουβαλάμε ως αναγκαίο κακό συνύπαρξης;

Η σκηνοθεσία γύρω απ’ τις όποιες βιολογικές μας διαφοροποιήσεις είναι το πρόβλημα. Πολλούς ανθρώπους τους απομονώνουμε ή τους παρεξηγούμε γιατί δεν μοιάζουν με ήρωες ταινίας. Ακόμη και σήμερα η γυναικεία σεξουαλικότητα συνδέεται με τη μαγεία. Και ο ευαίσθητος άνδρας μεγαλώνει μέσα στον εκφοβισμό. Είναι πολύ σημαντικό να σταματήσουμε αυτό το «εμείς» κι «εσείς» ανάμεσα στα φύλα. Να πάμε στο εσύ κι εγώ, να μας δούμε ως περίεργες, απρόβλεπτες οντότητες που είναι αδύνατον να μοιάζουν σε όλα -και αδύνατον να μην έχουν άπειρα κοινά.

Δυστυχώς όμως, στις μέρες μας συζητάμε ακόμα περί κοινωνικής αναπαραγωγής η οποία κατέχει έναν ουσιαστικό ρόλο στον καπιταλιστικό μηχανισμό. Αναπαράγει τους ταξικούς διαχωρισμούς, τον δομικό ρατσισμό και την υποταγή των ανθρώπων στην θέληση του κεφαλαίου σε διεθνή κλίμακα. Η αόρατη εργασία και οι βίαιες ρίζες της πυρηνικής οικογένειας, είναι αποτέλεσμα τις πατριαρχίας, τροφοδοτεί τους βιασμούς, την ενδοοικογενειακή βία, και τις Γυναικοκτονίες. Ταυτόχρονα, τα στερεότυπα περί «αρσενικού» μπορεί να αποδειχθούν εξίσου καταπιεστικά. Πώς αντιλαμβάνεσαι τον εαυτό σου ως δημιουργό μέσα σε αυτή την πραγματικότητα;
Θέλω να την διαβρώσω με χιούμορ και ευαισθησία. Γενικώς, το χιούμορ είναι η μόνη δύναμη που δεν καταλαβαίνει ο «πατέρας αφέντης». Η «Άγρια ορχιδέα» μου, ενοχλεί μόνο όσους για κάποιο λόγο θέλουν να υπερασπιστούν την κυριαρχία τους σε ένα νοσηρό δωμάτιο, σε μια άθλια δομή Αλλά κι αυτοί δεν μπορούν να της επιτεθούν εύκολα, γιατί το χιούμορ τους αποδιοργανώνει. Ο Τσάπλιν επέζησε του Χίτλερ. Αυτό είναι το κεντρικό παράδειγμα.

 Χτες είδα στ’ όνειρό μου -τι άλλο;- τ’ αρχίδια σου
Μόνο που ήταν στους αιθέρες κι είχαν βγάλει φτερά
Και κοιτούσαν με απορία των ανθρώπων τα πρόσωπα
Κι αισθανόντουσαν μεγάλη αρχιδίσια ερημιά

Θα σταθώ στην «Άγρια Ορχιδέα», καθώς μέσα από τις πιο απρόβλεπτες λέξεις, φανερώνεται ο μεταβολισμός των αναφορών σου, δίνοντας έτσι μια ροή όχι μόνο στο δίσκο, αλλά και στα όσα μέχρι τώρα μας έχεις χαρίσει. Θα καταφέρουμε άραγε να ξεπεράσουμε το προπατορικό αμάρτημα της ιστορίας που μας φόρτωσαν;

Αξίζει να το προσπαθήσουμε. Την δεκαετία του 60 σημειώθηκε μια πρώτη θριαμβευτική νίκη -και μια πρώτη, συντριπτική ήττα. Θα υπάρξει συνέχεια.

«Ο κώδικας πίσω από τα τραγούδια μου είναι η μυστική συνομιλία με μίαν ελεύθερη θηλυκή ψυχή, μίαν anima, που θα έλεγε κι ο Γιούνγκ. Την πρωτοπεριέγραψα στο «Εκείνη». Αυτή με πάει μπροστά»

Το ΑΝΙΜΕ, ήρθε σε εμάς σε μία περίοδο που η αλλαγή θυμίζει ανάδυση από τον ωκεανό του χάους, κάτι σαν «επικήδειος» για αυτά που δεν καταφέραμε να σώσουμε. Ποια ήταν η στιγμή που έγινε ορόσημο για την δημιουργία του;|
Κάθε δίσκος μου, βγαίνει απ’ τους φίλους μου, τους ανθρώπους που αγαπάω, τη σύντροφο της ζωής μου και τον καθημερινό μας διάλογο, την καλλιτεχνική κοινότητα που μέσα της ζω. Κάποιες εξομολογήσεις αγαπημένων μου προσώπων, κάποιοι πόνοι που προκάλεσα, κάποια συναισθήματα που έπνιξα, η ζωντανή σχέση με τη  κόρη μου.

Μεγαλειώδη, επικά πράγματα στην φαντασία μου.

Τ’ ήθελα τ’ ήθελα να προχωρήσω
Στο μέρος που άλλος δε γύρισε πίσω
Στου αρχαίου άσματος τον αμπελώνα
Που όλες οι αγάπες ηχούν στον αιώνα

 Ο Έρωτας, ο Πόνος, και η Απώλεια είναι θεματικές που θίγονται στους στίχους του δίσκου, απαιτητικά ερωτήματα της ανθρώπινης ζωής, αποτυπώνουν και δημιουργούν στον ακροατή πληθώρα σκέψεων. Ταυτόχρονα, σαν αντίρροπη δύναμη, προβάλλεται και το κάλεσμα σε μια «αιρετικότητα». Άραγε, ο μη συμβιβασμός ανάμεσα σε αυτές τις αντίρροπες δυνάμεις, και η τέχνη ως επικεφαλής όλων των παραπάνω, πιστεύεις θα καταφέρει να  οδηγήσει το φαντασιακό μας στο υπαρκτό; Το κάνει συνεχώς. Ζούμε όλοι μας αλλιώς μετά τον Ευριπίδη, τον Σαίξπηρ, την Ντίκινσον, τον Φελίνι, την Πλαθ, τους Μπιτλς, τον Λιντς.

Και κάπως έτσι, επιβιώνουν τα παιδικά όνειρα μέσα στην ενήλικη πραγματικότητα;

Ναι και καμιά φορά κακοφορμίζουν κιόλας. Συνήθως, όμως, την φωτίζουν.

Θα πω ψέματα, θα πω ψέματα
θα πω ό,τι ψέμα μπορώ
Θα πω ψέματα, μόνο ψέματα
και μετά κάπου αλλού θα τα πω

Ο δίσκος ξεκινάει με το «Μόνο Ψέματα». Τι λες, αξίζει ένα ψέμα, εάν μπορεί να σώσει το κόσμο;
Κάποιοι είπαν ένα ψέμα και επέδρασσαν από έναν τύραννο. Και ο τύραννος όμως ένα ψέμα είπε και έγινε βασιλιάς.

Νιώθεις να καθορίζονται οι επιλογές σου από το βάρος των στερεοτύπων;
Ναι, φυσικά, χιλιάδες φορές. Αλλά του πάω κόντρα. Ο κώδικας πίσω από τα τραγούδια μου είναι η μυστική συνομιλία με μίαν ελεύθερη θηλυκή ψυχή, μίαν anima, που θα έλεγε κι ο Γιούνγκ. Την πρωτοπεριέγραψα στο «Εκείνη». Αυτή με πάει μπροστά.

Δύει ο ήλιος και το έαρ το γλυκύ
Ένα Σάββατο που μοιάζει Κυριακή

 Ακούγοντας το «Ένα Σάββατο που μοιάζει Κυριακή», αισθάνομαι πως φανερώνεται με ακρίβεια η δυναμική που κρύβουν οι μέρες στη ζωή μας. Πως το βιώνεις εσύ στη καθημερινότητα σου;

Εγώ φοβάμαι έχω καταργήσει τις μέρες. Είμαι ξενύχτης και το εβδομαδιαίο χρονολόγιό μου είναι άσχετο με των υπολοίπων. Και δεν είναι πάντα καλό αυτό. Αλλά είναι η συνέπεια, του να καθορίζεσαι απ’ τους χρόνους της καλλιτεχνικής δουλειάς.

«Οι άνθρωποι έχουν την τάση να αγαπούν και να δημιουργούν. Αυτά τα πράγματα δεν εξηγούνται, ούτε ελέγχονται. Οι άνθρωποι συναντιούνται στην κηδεία αυτού που προσπαθεί να τα ελέγξει»

Ο πολιτικός στίχος επικρατεί με ένας ξεχωριστό τρόπο στα τραγούδια σου, γεννάει ερωτήματα που δεν ξέρω εάν χωράνε σε μία κουβέντα. Άλλωστε για πολλούς, τα όρια μεταξύ του τι θεωρείται πολιτική καταγγελία και τι υπαρξιακή αγωνία δοκιμάζονται στην ποίηση της Tsvetaeva. Εσύ πώς νιώθεις για τη σχέση πολιτικού-υπαρξιακού;
Αγωνίζομαι από την πλευρά του υπαρξιακού. Οι στενά πολιτικοί άνθρωποι είναι οι εχθροί μου. Στενά πολιτικοί άνθρωποι -και απ’ τους χειρότερους μάλιστα- είναι και οι απολιτικοί.

 «Λωτοφάγοι» με όσα μας ταΐζουν δηλαδή ή τροφή του εαυτού μας με όσα επιλέγουμε για να ξεχάσουμε;

Το δεύτερο. Ας το θέσουμε κι έτσι. Ο Διευθύνων θέλει να ξεχνάω. Εγώ θέλω να ξεχάσω μόνο τα όσα θέλει να θυμάμαι ο Διευθύνων.

Με αφορμή τον Διευθύνων – Το όνομα της, Ελένη Τοπαλούδη. Συμπλήρωσέ μου κάτι από αυτά που δεν χώρεσαν στους στίχους – εάν υπάρχει. Όχι, δεν θέλω. Αυτά που δεν λέγονται στο τραγούδι είναι που έχουν σημασία. Είναι έτσι γραμμένο.

 Τα ύστερα του κόσμου τους θα ζήσουμ’ αγκαλιά

Προσπαθώντας να βάλω όλη την ουσία του ΑΝΙΜΕ σε ένα στίχο, θα διάλεγα τα «Ύστερα του κόσμου τους» και θα σε ρωτήσω: που συναντιούνται οι άνθρωποι μέσα σε αυτόν τον λαβύρινθο;

Οι άνθρωποι έχουν την τάση να αγαπούν και να δημιουργούν. Αυτά τα πράγματα δεν εξηγούνται, ούτε ελέγχονται. Οι άνθρωποι συναντιούνται στην κηδεία αυτού που προσπαθεί να τα ελέγξει.