Περί…Σεμέδο ο λόγος

Το σχόλιο του συνηγόρου του ποδοσφαιριστή «αν τη δείτε και εσείς θα μου πείτε αν μοιάζει με 17 ή 23-24 ετών» προκάλεσε αντιδράσεις οι οποίες, σαφώς, αποτελούν μέρος της υπερασπιστικής τακτικής διεγείροντας παράλληλα σχόλια που αγγίζουν και το κοινό περί δικαίου αίσθημα, μεταξύ άλλων σκέψεων.

Κατά την ταπεινή άποψή μου, μια συλλογιστική σειρά που ίσως βοηθούσε, θα ήταν να ελεγχθούν διάφορες παράμετροι.

Εκ πρώτης, στον δημόσιο λόγο δεν έχει σημασία μόνο η σοβαρότητα των απόψεων που διατυπώνονται, αλλά και το πρόσωπο από το οποίο εκφέρονται.

Με μια σύντομη αναζήτηση στο διαδίκτυο, καταλαβαίνει κανείς ότι ο εν λόγω νομικός, έχει διατελέσει συνήγορος υπεράσπισης σε πολλές και σημαντικές υποθέσεις.

Όπου δημόσιος λόγος λοιπόν, βάλε ειδήσεις, δελτία τύπου, απόψεις ανθρώπων σε εξέχουσες θέσεις -αιρετών και μη δηλαδή- αλλά σίγουρα και δημόσιες (από τη φύση τους) τοποθετήσεις στο μεγάλο μαχαλά των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, από επαγγελματίες των οποίων η εργασίες αφορούν την επικαιρότητα.

Ο δημόσιος λόγος τώρα, φιλτράρεται κατά το δοκούν, και όχι πάντα με τρόπο που να συνδράμει ώστε να τα κρατήσουμε τα πιο ‘’sos’’ σημεία και ανάλογα με : 

α) την σκοπιά που θα σχολιαστεί

β)την ταυτότητα του μέσου που θα τον προωθήσει

γ) τις εν γένει καταβολές του αναγνώστη 

δ)ένα σωρό πια ευκόλως αντιληπτά ερεθίσματα

στήνει  τη λεγόμενη « κοινή γνώμη».

Η τελευταία, χρόνια πολλά τώρα, στη χώρα που ζούμε επηρεάζει ολόκληρα συνέδρια αξιοματούχων, την έκβαση της ροής δεδομένων  στα συμβούλια και  στα μεγάλα τζάκια, τις δικαστικές αποφάσεις, τις ιερατικές δεσμεύσεις προς την κοινωνία, τις ηγετικές ενέργειες ως προς την έκβαση τους σε σχέση με τα γούστα του οπαδικού κόσμου, τα προγράμματα των μεγάλων σταθμών κοκ.

Εν μέρει δίκαιο, εάν είχε ξεκινήσει να διαμορφώνεται από πηγές πρωτόλειες, άρα μη κατευθυνόμενες ε; Δίκαιο; 

Ως «Δίκαιο», όμως, αποτυπώνεται ένα πακέτο  από υποχρεωτικούς κανόνες, οι οποίοι ρυθμίζουν τις σχέσεις των διαβιούντων προσώπων εντός ενός συγκεκριμένου κοινωνικού συνόλου, ουχί οτιδήποτε σχετίζεται μόνο με το κοινό περί δικαίου αίσθημα και τις αντιλήψεις ηθικής που οι διαβιούντες διατηρούν στην προσωπική τους σφαίρα.

Αυτά τα λοgικά βήματα τώρα, όσο εύθραυστα όρια κι αν μεταξύ τους διαθέτουν, με βοηθούν να καταλάβω πόσο σκόπιμα η κοινή γνώμη χρωματίζεται από το μέσο που επιδιώκει να την προβάλλει καίτι ο δημόσιος λόγος τολμούσε να παρουσιάσει το λογικό. Ακόμα κι αν στη σκέψη του απλού πολίτη δεν είναι πάντα έτσι.

Ο Χ, φερειπείν, κατηγορούμενος για τον βιασμό ( =φερόμενος ως βιαστής) της Ψ, στην προδικασία αφέθηκε ελεύθερος.

Αυτομάτως, στον νου του απλού αναγνώστη, ο Χ αθωώθηκε επειδή σε πρώτο στάδιο δεν προφυλακίστηκε δηλαδή, μέχρις ότου δικαστεί.

Λες και ο μέσος αναγνώστης, άνοιξε τον Ποινικό Κώδικα, έλεγξε ποιες είναι οι περιπτώσεις που απαιτούν προφυλάκιση, ποιες περιοριστικά μέτρα κοκ, τον έκλεισε, κατανόησε εάν ορθώς δεν προφυλακίστηκε ο Χ, φίλτραρε το όνομα εκείνου που υπογράφει την είδηση ή του μέσου από το οποίο είδε τον τίτλο και ύστερα αποφάσισε να επεξεργαστεί, εάν πράγματι  ως μέτρο είναι δίκαιο ή άδικο. Ουδέποτε.  Μα δεν θα ήταν και το λογικό. Εξού και ο ρόλος του αρθρογράφου είναι, αφού ελέγξει με πλήρη αίσθηση υπευθυνότητας και σαφήνειας ένα γεγονός, να συνδράμει ώστε να εξηγηθεί με αρτιότητα ό,τι ειπώθηκε στον δημόσιο λόγο.

Έτσι, δεν θα κάναμε εμείς τους προπονητές, αλλά θα εξηγούσαμε τις θέσεις τους, δεν θα κάναμε τους πολιτικούς αλλά θα κρίναμε συνεπέστερα τα έργα τους, δεν θα το  κάναμε… ταξί το μαγαζί συνολικότερα.

Τα περισσότερα από αυτά, όμως, τα γνωρίζουμε και εφόσον μιλάμε για πληθώρα κατευθυνόμενων μέσων και άπειρα ειδησεογραφικά και μη sites που παρελαύνουν στον μεγάλο μαχαλά που κουβεντιάζουμε εξαρχής, παύουμε ρομαντικά να πιστεύουμε ότι θα βοηθούσαν στην βέλτιστη δυνατή ποιότητα ενημέρωσης του μέσου αναγνώστη.

Η κουλτούρα αντιμετώπισης της είδησης που έχουμε, βέβαια, με τον τρόπο που αυτή έχει στην εποχή της ταχύτητας της εικόνας διαμορφωθεί, όσο εξοικειωμένη κι αν είναι με άλλου είδους ζητήματα, αποδεικνύοντας τα αντανακλαστικά του αναγνώστη, των νέων ανθρώπων και των ομάδων που συστήνονται αποτελεσματικότατα, δεν είναι το ίδιο φιλιωμένη με το άκουσμα της λέξης «βιασμός» παρά τη βία με την οποία αντιμετωπίζεται πληθώρα χρηστών, στο χαοτικό αν μη τι άλλο παιχνίδι σχολίων, προβλέψεων, απόψεων, ύβρεων και αναπαραστάσεων κάτωθεν της ενημέρωσης.

Επίσης έλλειψη εξοικείωσης και αναχρονιστικά απομεινάρια άλλων εποχών απαντώνται και σε ό,τι σχετίζεται με τη συμπεριφορά προς τη γυναίκα, το ντύσιμό της, το κοινωνικό της προφίλ και την εσωτερική σφαίρα ηθικής της που λέγαμε πιο πάνω.

Δεν είναι κοινό μυστικό πλέον, ότι ακόμα σήμερα παίζει τον δικό της  ρόλο η κοινή γνώμη στην εξέλιξη των υποθέσεων, ότι επηρεάζει δικαστικές αποφάσεις και ότι δυστυχώς την ενδιαφέρει, λες και θα τροποποιούσε τον αξιόποινο του χαρακτήρα της ενέργειας ή παράλειψης κάποιου το γεγονός της ενηληκίωσης ή οριακά μη ενηλικίωσης, του ντυσίματος, του παρουσιαστικού που παραπέμπει σε 25αρα. Δυστυχώς, ο συχνός φόβος μη απονομής δικαιοσύνης μέσω παραδειγμάτων έχει ακόμα πέραση στην κουλτούρα της κοινής γνώμης.

Πρόκειται για συμβάντα που διαμορφώνουν κοινή γνώμη, γνωμάρα δηλαδή, ας μου επιτραπεί, μα δεν διαμορφώνουν δίκαιο. Το εξήγησα παραπάνω.

Απόδειξη της θέσης αυτής, είναι η διχογνωμία για τον ορισμό της γυναικοκτονίας και η αμφισβήτηση ύπαρξης του φαινομένου, είναι η επαναλαμβανόμενη τέλεση ομοίων πράξεων, η επαναλαμβανόμενη αντίδραση των κρατικών οργάνων προς φερόμενα ως θύματα,  που χωρίς αμφιβολία σε συγκεκριμένες περιπτώσεις ήταν αργά για να διευκρινίσουμε τι,ς περιστάσεις και τις παραγράφους του Κώδικα.

Εντός των άλλων, ξέχασα να σας  πω ότι η κοινή γνώμη έχει φτάσει σε σημείο να ελέγχει και τον Κώδικα Δεοντολογίας των Δικηγόρων και των Δικαστών και να επιβάλλει όπισθεν του πληκτρολογίου της, τον τρόπο υπό τον οποίο οφείλει ή θα όφειλε να ενεργήσει ο συνήγορος υπεράσπισης, λόγου χάρη, ώστε να συνυφαίνεται του Δικαίου.

Σα να πάω εγώ  στη γιαγιά σου την πολίτισσα να της δείξω πώς ζυμώνονται τα καλά τα σουτζουκάκια.

Κι όλο αυτό επειδή υπήρξαν και λανθασμένες δικαστικές αποφάσεις ή ενίοτε συνήγοροι που γελοιοποιήθηκαν και βεντέτες που επιλύθηκαν στα τηλεοπτικά παράθυρα αντί των αιθουσών.

Ο κανόνας ωστόσο είναι ότι ο δικηγόρος, χρέος έχει να λάβει υπόψιν παραμέτρους και να κινηθεί μέσα στα πλαίσια που οι νόμοι του προσφέρουν ως όπλο, ώστε να εξασφαλίσει το δικαιότερο δυνατό για τον πελάτη του.

Επομένως, κάνοντας την δουλειά του, πλήρως αντιλαμβανόμενος όσων  συμβαίνουν στην δημόσια σφαίρα επιρροής απόψεων και με εμπειρία ανάλογη, προέβη στις δηλώσεις που προκάλεσαν, προκειμένου ο κ. Σταύρος Γεωργόπουλος, να διασαφηνίσει ρόλους που ίσως η κοινή γνώμη να μην μπορεί να φωτίσει από το πόστο του νομικού και έχουν πολύ σαφή σκοπό για την μέθοδο με την οποία, διαμορφώνεται τόσο η κατηγορία όσο και η ποινή του Σεμέδο. Ακόμα κι αν δε γίνεται αντιληπτή από τον μέσο αναγνώστη η σκοπιμότητα της κίνησης του.

Η ηθική κάθε επαγγέλματος άλλωστε έχει και υποκειμενικά όρια.